Na czym polega integracja sensoryczna?
Na czym polega integracja sensoryczna?
We wczesnym etapach naszego życia mogą pojawić się deficyty czy nieprawidłowości w układzie nerwowym związane z procesem organizacji wrażeń zmysłowych, takich jak wzrok, słuch, węch, smak, dotyk. Dzięki specjalnej terapii sensorycznej, która polega na odbieraniu bodźców zmysłowych, można ćwiczyć
i wspomagać prawidłowy rozwój. W naszym kraju za pomocą tej metody leczy się dzieci od 1993 roku. Na czym polega integracja sensoryczna?
Proces powstawania integracji sensorycznej rozpoczyna się już w okresie płodowym. Jednak najintensywniej przebiega w pierwszych 3 latach życia dziecka i trwa do około 7 roku życia.
Dzięki integracji sensorycznej możemy prawidłowo odbierać oraz interpretować bodźce zmysłowe. W ten sposób wiemy jak reagować adekwatnie do zaistniałej sytuacji. Jednak są przypadki, w których proces rozwoju integracji sensorycznej nie przebiega w prawidłowy sposób. Wtedy pojawiają się różne problemy w funkcjonowaniu raz zachowaniu dziecka. Zaburzenia integracji sensorycznej są również rezultatem uszkodzeń narządów zmysłów, czyli mogą się z nimi borykać osoby z wadą wzroku czy niedosłuchem.
Jakie są objawy zaburzeń integracji sensorycznej?
Rodzice bacznie obserwują swoje dzieci, szczególnie na etapie wczesnego rozwoju. Warto jest więc wiedzieć, jakie objawy niosą ze sobą zaburzenia integracji sensorycznej. Każdy rodzic czeka na moment, w którym pociecha wypowie swoje pierwsze słowo. Opóźnienie rozwoju mowy jest właśnie jednym z objawów zaburzeń integracji sensorycznej.
Kolejną nieprawidłowością w rozwoju dziecka może być nadmierna bądź zbyt mała wrażliwość na bodźce sensoryczne. W przypadku nadmiernej wrażliwości dziecko może źle reagować na hałasy, nawet płaczem, nie przepada również za myciem włosów czy ma awersje do niektórych rodzajów ubrań lub jedzenia. W drugim przypadku maluch może lekceważyć i nie reagować ból czy zimno. Warto również zaobserwować czy dziecko potrafić skupić się przez dłuższy czas na jednej czynności. Niewłaściwy poziom koncentracji to także objaw zaburzeń integracji sensorycznej. Może wystąpić też nieprawidłowy poziom aktywności ruchowej. W tym przypadku możemy spotkać się z nadruchliwość, która objawia się bieganiem, wierceniem się, a także niechęcią ze strony dziecka do jakichkolwiek aktywności fizycznych – maluch szybko się męczy. Zaburzenia integracji sensorycznej to również obniżony poziom koordynacji ruchowej. Wynikiem tej nieprawidłowości są sytuacje, w których nasze dziecko ma problemy z utrzymaniem równowagi, często się potyka. Występują również problemy z łapaniem i rzucaniem piłki, używaniem nożyczek, a nawet ubieraniem się. U starszych dzieci mogą pojawić się problemy z wykonywaniem ćwiczeń na lekcjach WF-u. U dziecka mogą też pojawić się trudności w zachowaniu. Rezultatem tego są problemy z przystosowaniem się do nowej sytuacji, a dziecko może reagować na nie agresywnie bądź w ogóle się wycofuje. Warto też obserwować, czy maluch stale dotyka różne przedmioty, wkłada je do ust. Może obgryzać paznokcie, rękawy czy długopisy – to także objawy zaburzeń integracji sensorycznej. Jeśli rodzice zauważą niektóre wyżej wymienione objawy, warto by porozmawiali z pediatrą. Lekarz może skierować dziecko do psychologa. W dobie internetu można skorzystać także ze strony internetowej www.pstis.pl i wypełnić na niej kwestionariusz sensoryczny.
Jak wyglądają ćwiczenia przy zaburzeniach integracji sensorycznej?
Zaburzenia integracji sensorycznej nie mijają samoczynnie. Dlatego w sytuacji, gdy rodzice zaobserwują u swojego dziecka objawy nieprawidłowej pracy układu nerwowego, powinni udać się do specjalisty. Lekarz określi, czy jest to związane z zaburzeniami. A następnie skieruje dziecko do specjalisty, który przygotuje odpowiedni harmonogram ćwiczeń. Terapia odbywa się w przygotowanym do tego pomieszczeniu. Polega na swego rodzaju zabawy terapeuty z dzieckiem. Celem zajęć jest polepszenie integracji między zmysłami w obrębie układu nerwowego.
Terapeuci zajmujący się tymi zaburzeniami mają bogatą wiedzę z zakresu neurobiologii. Dzięki temu podczas pracy z dzieckiem stymulują jego zmysły
i usprawniają obszary deficytowe. Efektem ćwiczeń jest ograniczenie bądź całkowita eliminacja nadwrażliwości sensorycznej na niepożądane bodźce lub w przypadku obniżonej wrażliwości, zostaje ona pobudzona, dzięki dostarczaniu silnych sygnałów zmysłowych. Wykorzystywane są przedmioty o różnych fakturach, do wykonywania masażu, dziecko huśta się w hamaku, jeździ na deskorolce czy balansuje na kołysce. Specjalista w czasie zajęć ma za zadanie obserwować reakcje dziecka i jakiekolwiek zmiany w jego zachowaniu. Jest to ważne, by terapeuta mógł dostosowywać program pracy z dzieckiem do postępów, jakie czyni.